PRZEMOC WOBEC DZIECI
Ofiarami przemocy jako najsłabsze jednostki w społeczeństwie często padają dzieci. Są kozłami ofiarnymi dorosłych nie umiejących poradzić sobie z otaczającym je światem. Do dręczenia bądź mordowania dzieci dochodzi również na terenie rodziny. Ocenia się, że corocznie z rąk rodziców ginie ok. 700 dzieci, a ok. 40 000 jest bitych i torturowanych w samych tylko Stanach Zjednoczonych. Czytaj dalej
Często za zachowania agresywne odpowiedzialne są niekorzystne zmiany zachodzące w naszym organizmie, czynniki genetyczne bądź hormony. Wpływ ten nie jest do końca poznany i przewidywalny. Jednak stwierdzono, że pewien obszar mózgu zwany ciałem migdałowatym wydaje się sprawować kontrolę ad zachowaniami agresywnymi u ludzi i zwierząt. Drażnienie tego obszaru przemienia potulne zwierzęta w istoty niezwykle agresywne, a przerwanie symulacji tego obszaru powoduje, że zwykle agresywne zwierzęta staja się łagodne.
Część agresywnych zachowań u ludzi wynika z zaburzeń pracy mózgu. Nieprawidłowe zapisy EEG stwierdza się częściej u recydywistów, podobnie w populacji więźniów padaczka występuje dziesięć razy częściej niż u reszty społeczeństwa. Dobrym przykładem może być schorzenie obejmujące układ limbiczny lub płat skroniowy znane pod nazwą – zespół braku kontroli, charakteryzujący się bezsensowną brutalnością, patologicznym podnieceniem, napaściami seksualnymi lub wielokrotnym powodowaniem poważnych wypadków samochodowych. Agresywne zachowanie mogą powodować również guzy w mózgu (np. przypadek wielokrotnego mordercy Charlesa Whitmana, który popełnił swe zbrodnie prawdopodobnie na skutek ucisku ciała migdałowatego przez złośliwy nowotwór).
Wpływ genów na zachowania agresywne nie jest dobrze zbadany jednak sądzi się, że może być istotny. Natomiast stwierdza się, że osobniki rodzaju męskiego są bardziej agresywne u wielu gatunków zwierząt. Jest to skutkiem męskiego hormonu płciowego zwanego testosteronem.
Dziesiątki eksperymentów laboratoryjnych i badań terenowych przeprowadzonych przez Eleanor MacCoby i Caro Jackilin (1974) wykazały, że niezależnie od okoliczności chłopcy reagują bardziej agresywnie. Znaleziono dowody potwierdzające istnienie zależności między zachowaniem agresywnym a testosteronem. Na przykład więźniowie skazani za przestępstwa z użyciem przemocy wykazują wyższy poziom niż pozostali.
75% przestępców podejrzanych o gwałty, napady i morderstwa w chwili aresztowania jest pod wpływem alkoholu. Alkohol znosi hamulce i rozluźnia kontrolę, dlatego osoby podlegające silnej presji społecznej wymierzonej przeciwko agresji, doznające frustracji czy prowokowane łatwiej pod jego wpływem pozbędą się oporów i dopuszczą się przemocy.
Przemoc wielu osobom kojarzy się z agresją fizyczną tj. biciem, szarpaniem, kopaniem. Mam wrażenie, że każdy doświadcza różnych oblicz przemocy i najważniejsze to: reagować na doświadczaną przemoc. By móc zareagować, trzeba przyznać się do jej istnienia, a nie stosować wygodną strategię zaprzeczania, czyli skoro czegoś nie zauważyłam, to tego nie ma. I jeszcze istotniejsze jest, by wiedzieć, co oznacza to słowo „przemoc”.
W prostych słowach jest to wykorzystywanie swojej przewagi nad drugim człowiekiem. Przemoc może mieć miejsce w obszarze: fizycznym, emocjonalnym, społecznym, duchowym. Z przemocą mamy do czynienia wówczas, gdy osoba słabsza np. młodszy uczeń jest poddawana przez dłuższy czas negatywnym działaniom osoby lub grupy osób silniejszych. Czyli mamy tutaj do czynienia z destrukcyjnymi oddziaływaniami sprawcy przemocy na ofiarę przemocy.
Ostatnio wspomina się o przemocy ekonomicznej (osoba dysponująca w rodzinie największymi zasobami finansowymi wykorzystuję tę przewagę, by wpływać na innych).
Ja ukułam termin „przemoc maskowana”, który ma pokazać, że sprawca przemocy szkolnej dokonuje ją w miejscach, w których jest trudno zauważalna dla nauczycieli np. toaleta, szatnia, boisko. Jedyną szansą na ujawnienie tej przemocy jest narracja ofiary tj. musi ona odważyć się powiedzieć o tym rodzicom lub nauczycielom. Nie jest to wcale takie proste dla ofiary przemocy, gdyż dużo ryzykuje.
Uwag! Podstawowym ryzykiem jest – zbagatelizowanie sprawy przez dorosłych i wmawianie osobie krzywdzonej, że sytuacje nie miały miejsca, gdyż nikt krzywdzącego zachowania nie widział.
Gdybyś nabrał/a ochoty na dogłębna analizę przemocy w szkole wówczas warto obejrzeć film pt. „Nasza klasa”. Mnie zawsze dziwi najbardziej w tym filmie brak reakcji dorosłych. Nie mogę uwierzyć, że nauczyciele i rodzice niczego nie zauważyli…
dr Jola Rosińska – psycholog
Ciekawa Psychologia 