Nie dawno, w kraju sąsiadującym z naszym, jakim jest Ukraina, rozpoczęła się wojna. Sytuacja ekstremalna i niezwykle trudna dla wszystkich. Każdy przeżywa to na swój sposób gdyż budzi to wiele skrajnych emocji lęku, smutku, złości, wstrętu czy rozpaczy. Przecież ich znamy. Osoby pochodzące z Ukrainy żyją w Polsce od dawna. Każdy zna kogoś stamtąd. Może to przyjaciel, kolega z pracy, szkoły, przedszkola, sąsiad, osoba które nas obsługuje w sklepie. Są obok nas i widać ich rozpacz, ktoś atakuje ich kraj, zabija ich współbraci. Wszyscy przeżywamy tą sytuację, ale szczególną uwagę warto zwrócić na nasze dzieci. Jak można je wesprzeć? Jak się o nie zatroszczyć? Czy rozmawiać o wojnie i jak to zrobić? Poniżej kilka wskazówek, które być może odpowiedzą na te pytania.

Rozmawiaj na ten temat. Odpowiadaj na zadawane pytania.

Warto zaopiekować się emocjami dziecka. Udawanie, że nic się nie dzieje lub zaprzeczanie sytuacji to kiepski pomysł. Dla większości osób pogłębienie informacji o wydarzeniach działa uspokajająco. Dotrze ona do dziecka i tak. Nie da się tego uniknąć. Warto nazwać to, co się wydarza. Jeśli informacje będą przekazane przez rodzica, może on dostosować przekaz do wieku i możliwości zrozumienia dziecka. Zapewnienie, że dziecko może zadawać pytania będzie pomocne. To ważne, aby przedstawić mu informacje we właściwym świetle, mówić o faktach na które dziecko jest gotowe i zrobić to językiem dostosowanym do wieku.

„Mieszkańcy Ukrainy walczą i może to być niebezpieczne. W Ukrainie jest wojna. To znaczy, że Rosja zaatakowała ten kraj. Współczujemy im i pomagamy.”, „Ludzie mówią o wojnie i martwią się o to co się stanie. Są źli i smutni. Nie powinno się atakować innych.„

„Jeśli się boisz lub chcesz coś wiedzieć możesz mnie zapytać.” Dobrze jest przekazać tylko tyle informacji ile trzeba. Nie warto przekraczać zainteresowań dziecka.

Nie ukrywaj emocji w kontakcie z dzieckiem. Nazywaj je i akceptuj.

Ta sytuacja może budzić lęk podobnie jak inne silne emocje. To naturalne. Ważne, by tego nie hamować, ale pokazać. Nie warto jednak wpadać w panikę i epatować skrajnymi emocjami. Straszenie nie przyniesie dobrych skutków. Jeśli sobie nie radzisz, poszukaj wsparcia wśród innych dorosłych, nie zrzucaj tego na dziecko. Ono też będzie doświadczać mnóstwa emocji. To ważne, by się mogło nimi podzielić. Zaprzeczanie i udawanie, że jest dobrze (gdy nie jest) nie napawa otuchą, a może budzić lęk. Dzieci są bardzo wyczulone na kłamstwo.

„Widzę, że się martwisz. To normalne. W takiej sytuacji dużo osób się boi. Wiele osób myśli o tym jak to rozwiązać i jak pomóc.” „Twoja koleżanka płacze. Mówiła, że jej babcia tam mieszka. To trudne. Będę z Tobą.”

Warto uważnie obserwować zachowanie dziecka i być uważnym na jego nagłe zmiany. Dzieci różnie mogą radzić sobie z trudnymi informacjami. Mogą być bardziej nieznośne, trudne, złośliwe lub też wycofane, apatyczne, rozkojarzone. Za „trudnym” zachowaniem dziecka często kryje się problem, z którym dziecko nie umie sobie poradzić. Warto wtedy okazać empatię i dopytać o co chodzi.

„Widzę, że ostatnio jesteś rozdrażniony częściej niż zwykle. Czy masz jakiś problem? ”

Mów prawdę, ale w takiej dawce jaką dziecko da radę unieść.

Nie warto pozwalać, by młodsze dziecko oglądało bądź słuchało programów informacyjnych w których pokazywane są zdjęcia czy filmy zniszczeń, wybuchów czy odniesionych ran. Lepiej jest o tym opowiedzieć w sposób, jaki będzie przemawiał do dziecka i nie straszył go nadmiernie.

Wspieraj dziecko.

Bądź z dzieckiem. Słuchaj, rozmawiaj, spędzaj razem czas. Warto okazać empatię i zapewnić, że będzie się dbało o jego bezpieczeństwo. Jeśli możesz dawaj nadzieję.

Zadbaj o poczucie sprawczości.

Pokaż dziecku, co można zrobić w tej sytuacji. Warto, aby dziecko włączyło się w pomoc. Przekazało dla innych dzieci coś od siebie – swoją zabawkę czy maskotkę. Dla każdego, a szczególnie dla dziecka poczucie, że coś może zrobić i robi to pozytywne uczucie. Zmniejsza lęki i daje zadowolenie. Naucz tego swoje dziecko.

Zadbaj o siebie.

Rób to co sprawia Ci przyjemność, uwalniaj emocje, wprowadź ćwiczenia oddechowe czy relaksacyjne. Jeśli Ci trudno szukaj wparcia u specjalistów.