Hipokrates to grecki lekarz ur. ok. 460 r. p.n.e. na wyspie Kos, zm. ok. 370 r. p.n.e. w Larysie). Jest jednym z prekursorów współczesnej medycyny. Został obdarzony nawet przydomkiem „ojca medycyny”. To jemu właśnie zawdzięczamy powstanie czterech typów koncepcji osobowości. Każdy z nas pewnie słyszał o sangwiniku, choleryku, flegmatyku i melancholiku. Koncepcja greckiego uczonego okazała się okazała się tak trafna, że w psychologii funkcjonuje do dziś. Jest jednak rzadko używana, bowiem w wyniku badań i analiz powstało wiele nowoczesnych dużo dokładniej i trafniej opisujących „ludzkie charaktery” teorii osobowości.  Ponieważ zainteresowanie tą klasyfikacją jest nadal bardzo wysokie, to postaram się je zaspokoić. Warto wiedzieć, że poszczególne osoby mogą reprezentować cechy kilku typów osobowości. Naturalnymi ich połączeniami są sangwinik/choleryk oraz flegmatyk/melancholik. Połączenia uzupełniające to flegmatyk/sangwinik i choleryk/melancholik. Poznanie cech charakterystycznych dla danej osobowości może nam lepiej zrozumieć siebie, naszych bliskich lub inne spotykane osoby.

Nasza osobowość powstaje na pewnej bazie. Materiałem wyjściowym jest temperament. Dziedziczymy go po naszych przodkach i staje się on fundamentem naszego „charakteru”. Ujawnia się już w dzieciństwie. Obserwując małe dzieci widzimy, że jedno z zainteresowaniem ogląda zwierzęta w Zoo a inne niecierpliwie czeka na ulubioną zabawę. Z czasem do naturalnych cech osobowości dochodzi rozwijający się intelekt. Naukowcy twierdzą, że temperament jest tym, co pozostanie w człowieku po odjęciu inteligencji i umiejętności poznawczych. Objawia się przede wszystkim w naszym zachowaniu – w tym, jak bardzo bądź mniej emocjonalnie  reagujemy na bodźce, jak radzimy sobie w sytuacjach zagrożenia czy w sytuacjach konfliktu. Hipokrates sądził, że skrajnie silne cechy temperamentu lub posiadanie dwóch dominujących, przeciwstawnych temperamentów, może prowadzić do problemów wewnętrznych.

Ciekawostką jest, że Hipokrates wyróżnił w organizmie cztery podstawowe soki (płyny, humory). To krew, żółć, śluz zwierzęcy oraz czarna żółć. Przewaga jednego z płynów ma decydować o temperamencie i osobowości osoby:

1. przewaga krwi – typ sangwiniczny (sanguis – krew),

2. przewaga żółci – typ choleryczny (chole – żółć),

3. przewaga śluzu – typ flegmatyczny (phlegmone – flegma),

4. przewaga czarnej żółci – typ melancholiczny (melas chole – czarna żółć).

Jest jeszcze inny podział, gdy poszczególnym typom osobowości przypisywane są  konkretne kolory:

1. cholerykowi przypisany jest – czerwony

2. sangwinikowi – żółty,

3. flegmatykowi – zielony,

4. melancholikowi – niebieski.

Z połączenia kolorów i płynów powstają takie zestawienia:

1. choleryk – czerwony – przewaga żółci,

2. sangwinik – żółty – przewaga krwi,

3. flegmatyk – zielony – przewaga śluzu,

4. melancholik – niebieski – przewaga czarnej żółci.

Czas zaprezentować cechy poszczególnych osobowości (kryterium podziału stanowiły takie cechy człowieka jak aktywność, emocjonalność czy wrażliwość na bodźce):

1) Sangwinik

         Sangwinik to optymista otwarty na innych, bywa egocentryczny. Jest towarzyski, lubi być w centrum zainteresowania. Charakteryzuje go emocjonalność i spontaniczność. Obdarzony poczuciem humoru, potrafi być władczy i dominujący. Jest pełen energii i gotowości do działania. Sangwinik to temperament silny i zrównoważony, choć niestały w uczuciach. W działaniu często brak mu dobrej organizacji i determinacji. Jest to twórcza osobowość, osoba niezorganizowana, zapominalska, gadatliwa i wesoła. Jednocześnie to typ silny, zrównoważony, ruchliwy.

Ten typ można nazwać dużym dzieckiem, duszą towarzystwa. Sangwinik nie ma problemu z wchodzeniem w relacje międzyludzkie, choć czasem może wydawać się zbyt dominujący, władczy. Jest emocjonalny i to pokazuje. Ma poczucie humoru. Nie martwi się o przyszłość, ani nie rozpamiętuje przeszłości. Żyje chwilą. Liczy się dla niego „tu i teraz”. Uwielbia być w centrum uwagi. Nie chowa urazy wobec ludzi, uwielbia ich, dzięki czemu łatwo i szybko nawiązuje kontakty. Lubi mówić i robi to bez przerwy, często kosztem milczenia innych. Nie jest najlepszym słuchaczem. Potrafi koloryzować fakty. Ma dość wysokie mniemanie o sobie. Ponadto nie cierpi nudy. Potrafi się dobrze bawić i pobudzać do zabawy innych. Jedną ze słabości sangwinika jest brak determinacji. Rzadko zdarza mu się zrealizować założony plan, bo nie znosi rutyny, reguł i schematów.

2) Flegmatyk

         Spokojny, zrównoważony, potrafi siebie kontrolować, ciężko wyprowadzić go z równowagi. Dlatego też uchodzi za człowieka godnego zaufania. Jest świetnym słuchaczem i obserwatorem, dzięki czemu umie dość obiektywnie ocenić sytuację. Działa powoli, w każdej dziedzinie, dużo czasu zajmuje mu także budowanie intymnych relacji – najpierw musi zaufać, dopiero potem się otworzy. Nie lubi okazywać emocji, ciężko stwierdzić czy jest u niego wszystko w porządku, czy coś go właśnie trapi. Nie lubi szumu wokół siebie. Jego stosunek do świata i ludzi jest pozytywny, akceptuje innych i swoje życie. Porażki go nie zrażają. Rozumie, że w życiu czasem świeci słońce, czasem pada deszcz.

Flegmatyk to osoba spokojna i pogodna, o wysokim poziomie samokontroli. Zrównoważona emocjonalnie i zdystansowana, obiektywna w ocenie i obserwacji. W relacjach interpersonalnych najczęściej bywa chłodna i nieufna. To typ łagodny, tolerancyjny, trudno go urazić. Lubi obserwować ludzi. Działa wolno, ale potrafi zachować spokój. Jest rzetelny i wytrwały. Zachowuje zimną krew w trudnych sytuacjach. Nie lubi zmian i ryzyka. To powolny, ale dowcipny i pogodny obserwator. Typ osobowości silny, zrównoważony, powolny.

3) Melancholik

         Melancholik to pesymista z lękowym i negatywnym podejściem do wszystkiego: do życia, ludzi, samego siebie i przyszłości. Cechuje się temperamentem reprezentującym słaby układ nerwowy. Typowe są dla niego powolne i słabe, choć długotrwałe reakcje uczuciowe. Niełatwo wzbudzić w nim emocje. Melancholik jest nerwowy i skłonny do zadumy, spokojny oraz wrażliwy na krytykę swojej osoby. Jest wyciszony, powściągliwy i mało elastyczny w zachowaniu. Lubi marzyć, oddawać się zadumie. Jest zorganizowanym perfekcjonistą, często ma zdolności artystyczne. To uczuciowy i wrażliwy perfekcjonista, niestety podatny na zniżki nastroju i depresje. Melancholik to typ słaby. Ma trudności z podejmowaniem decyzji.

Myśliciel, który wciąż coś analizuje. Jest sumienny i zdeterminowany, musi osiągnąć to, co sobie założył. Brak mu jednak pewności siebie, jest przepełniony lękami o przyszłość i bardzo wrażliwy na – zdanie innych osób bywa dla niego ważniejsze niż to, co sam myśli na dany temat. Potrafi słuchać innych, a przyjaciół dobiera bardzo ostrożnie. Cechują go wysokie standardy. Wymaga dużo od innych, ale i od siebie. Jest wrażliwy, empatyczny, zdolny do poświęceń i współczucia, zwłaszcza w stosunku do swoich najbliższych. Wszystko traktuje poważnie i dlatego często doświadcza bólu. Melancholicy to zwykle osoby obdarzone talentami artystycznymi. Są twórczy i potrafią we wszystkim doszukać się piękna.

4) Choleryk

         Lubi być „w akcji”, dominować. Bywa, że ta potrzeba eskaluje w kierunku gniewu, a nawet agresji. Ma silną wolę, jest bardzo ambitny, lubi wyzwania, nie znosi krytyki, także tej słusznej i konstruktywnej. Niekoniecznie interesują go międzyludzkie relacje, bo zdecydowanie bardziej zależy mu na osiąganiu kolejnych sukcesów. Lubi zarządzać ludźmi. Jest bardzo pewny siebie. Przepraszanie, wątpliwości i brak asertywności uważa za słabości. Nie szanuje ludzi, którzy w jego oczach nie potrafią o siebie zawalczyć. Ma silną potrzebę zmian, dlatego często wprowadza je w swoim życiu. Choleryk to mistrz manipulacji. Uwielbia intrygi. Wszystko musi mieć stale pod kontrolą. Choleryk to typ pobudliwy. Jest ambitny i zdecydowany, silny, przedsiębiorczy i zdecydowany w działaniu. Dąży do bycia najlepszym, zdradza tendencje do rywalizacji. Charakteryzuje go wysoka pobudliwość i silne przeżywanie emocji oraz duża energia życiowa i aktywność. Bywa uparty, wzbudza zaufanie i respekt – zwykle jest apodyktyczny. Szybki w działaniu. Nie lubi się mylić, ciężko znosi porażki. Ma problem z uznawaniem racji innych, więc trudno mu nawiązywać bliskie relacje. Choleryk to urodzony przywódca, człowiek czynu. To typ silny, niezrównoważony.

         Każdy z nas jest inny, a przedstawione typy osobowości tylko cztery. Większość osób znajduje w sobie cechy z różnych typów, w różnych natężeniach i dzięki temu każdy z nas jest jedyny w swoim rodzaju i niepowtarzalny. Ciekawe, czy w którymś opisie odnalazłeś siebie i Twoja ciekawość dotycząca typów osobowości Hipokratesa została zaspokojona?