Co to jest ADHD? Jest to skrót od Attention Deficit Hyperactivity Disorder czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji uwagi zaburzenie według klasyfikacji Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (DSM). W klasyfikacji Światowej Organizacji Zdrowia (ICD- międzynarodowa klasyfikacja chorób i problemów zdrowotnych) nazywamy bardzo podobne zaburzenie Hyperkinetic Disorder czyli zaburzenie hiperkinetyczne. Różnice między obiema klasyfikacjami są nieduże. Główną z nich to podzielenie zaburzenia ADHD na podtypy. Daje to szersze możliwości diagnozy i dlatego jest chętniej używane przez diagnostów.

Dzieci przejawiające te zaburzenia prezentują zachowania składające się z trzech czynników: nadruchliwości, zaburzeń koncentracji, nadmiernej impulsywności. Agresja mimo powszechnej opinii nie wchodzi w skład rozpoznania, ale może być jego powikłaniem.

Kryteria diagnostyczne ADHD:   

„Przynajmniej sześć spośród następujących objawów nieuwagi utrzymuje się przez przynajmniej sześć ostatnich miesięcy w takim nasileniu, że zachowanie dziecka wyraźnie odbiega od oczekiwanego na danym poziomie rozwoju :

• Często nie udaje mu się skoncentrować na szczegółach lub popełnia bezmyślne pomyłki w zadaniach szkolnych i innych pracach.
• Często ma trudności z utrzymaniem uwagi w trakcie wykonywania różnych zadań lub w czasie zabawy.
• Często sprawia wrażenie, że nie słucha, gdy się do niego mówi.
• Często nie stosuje się do podanych wskazówek i nie kończy prac szkolnych lub powierzonych mu zadań ( nie dlatego, że się buntuje lub nie rozumie polecenia ). Często ma trudności z organizowaniem wykonywanych zadań i czynności.
• Często unika, nie lubi lub z niechęcią angażuje się w zadania wymagające dłuższego wysiłku umysłowego (jak praca w szkole czy odrabianie lekcji ).
• Często gubi potrzebne mu rzeczy (np. zabawki, przybory szkolne, zeszyty, książki).
• Bardzo łatwo rozprasza się pod wpływem bodźców niezwiązanych z wykonywaną czynnością.
• Często zapomina co ma zrobić.

lub przynajmniej sześć spośród następujących objawów nadmiernej aktywności (1 – 6), impulsywności (7 – 9) utrzymuje się przez przynajmniej sześć ostatnich miesięcy w takim nasileniu, że zachowanie dziecka wyraźnie odbiega od oczekiwanego na danym poziomie rozwoju :

• Często niespokojnie porusza rękami, stopami lub wierci się na krześle.
• Często wstaje z miejsca podczas lekcji lub w innej sytuacji wymagającej pozostawania na wyznaczonym miejscu.
• Często biega na wszystkie strony lub wspina się na co się da w sytuacjach, w których jest to zupełnie niewłaściwe (u nastolatków wyrazem tego może być poczucie zniecierpliwienia).
• Często ma kłopoty z bawieniem się lub robieniem czegokolwiek w ciszy.
• Często jest w „akcji” i sprawia wrażenie, jakby był „napędzany silnikiem”. Często dużo mówi.
• Często udziela odpowiedzi nim ktoś dokończy swoje pytanie.
• Często ma trudności z wyczekaniem na swoją kolej.
• Często przerywa i zakłóca spokój innym (np. wtrąca się do rozmowy lub zabawy).

Niektóre objawy nieuwagi lub hiperaktywności / impulsywności, które spowodowały zakłócenia w funkcjonowaniu dziecka, wystąpiły przed osiągnięciem siódmego roku życia. Niektóre zakłócenia funkcjonowania występują w więcej niż jednym typie okoliczności. Istnieją wyraźne dowody, że funkcjonowanie społeczne lub szkolne dziecka jest zakłócone w znacznym stopniu. Objawy nie występują wyłącznie pod wpływem określonego czynnika.”

W radzeniu sobie z objawami ADHD pomagają m.in. Trening Umiejętności Społecznych, Treningi Zastępowania Agresji, terapia psychologiczna, terapia pedagogiczna, integracja sensoryczna, terapia zaburzeń rozwojowych. 

Agnieszka Idźkowska-Guz – psycholog