Spis Treści:

1. Dlaczego gra planszowa to dobry pomysł na prezent świąteczny?

2. Rodzaje gier planszowych.

3. Jakie umiejętności ćwiczą gry planszowe?

4. Gry planszowe – podsumowanie.

1. Dlaczego gra planszowa to dobry pomysł na prezent świąteczny?

Obecnie, gdy rynek jest już bardzo nasycony grami komputerowymi, daje się zaobserwować powrót do gier planszowych. Można nawet powiedzieć, że przeżywają one swoiste odrodzenie. Sięgają po nie, tak dzieci, jak i dorośli. Producenci starają się, by były pięknie wykonane i miały interesującą fabułę. Pomysłowe rozwiązania przyciągają graczy na długie godziny. Gdy się zastanawiamy się jak wesprzeć dziecko w rozwoju, to warto o nich pomyśleć. Gra planszowa łączy w sobie wiele zalet, dlatego może to być tani, ale mimo tego, bardzo dobry prezent świąteczny dla małych dzieci, nastolatków jak i dorosłych. Jest duża szansa, że dzieci uznają to za „fajny” prezent na święta, gdyż będzie dodatkowym elementem zaskoczenia, czymś innym niż wszechobecna „elektronika”. Obecnie ważne jest szukanie i proponowanie dzieciom optymalnych aktywności, bardziej naturalnych niż te promowane przez technologie cyfrowe. Gra planszowa daje szanse na odmienny sposób spędzania czasu. Komunikuje graczy dzięki bezpośrednim kontaktom. Dodatkowym atutem jest to, że może być dobrą rozrywką dla całej rodziny. W trakcje gry, relaks i zabawa są gwarantowane każdemu, komu zależy na spędzeniu miło czasu w gronie rodzinnym lub przyjacielskim. Warto więc się rozważyć taki zakup, gdy zastanawiamy się jaki prezent wybrać dla naszych bliskich na gwiazdkę.

2. Rodzaje gier planszowych:

• Gry strategiczne. – Jest to grupa gier, w których najważniejsza jest taktyka, a element losowy ma mniejsze znaczenie. Do tej grupy gier zaliczyć można gry jedno lub wieloosobowe, rywalizacyjne lub kooperacyjne. W ten sposób można rozwijać strategiczne myślenie i planowanie, co czyni rozrywkę bardziej zależną od decyzji gracza niż przypadku (np. rzutu kostką). Dynamika gry powoduje, że zawodnicy muszą przewidywać ruchy przeciwników i podejmować szybko decyzje. W tym rodzaju gier możemy znaleźć praktycznie każdy zakres tematyczny. Są gry matematyczne, przyrodnicze jak i historyczne, które mogą niejednokrotnie nieść ze sobą treści programowe i być pomocą w nauce. Istotnym elementem gier jest ich kolorowa forma graficzna, szczególnie atrakcyjna i ciekawa dla najmłodszych, których zachęca do zabawy.

• Gry ekonomiczne – Należą one do kategorii poważniejszych, w których zarządzanie zasobami, rozwijanie produkcji, handel i wykorzystywanie dóbr stanowią pierwszorzędną rolę. Zdarza się, że pozycje takie starają się symulować jakąś cześć rynku lub gospodarki.

• Gry kooperacyjne – Mogą to być planszówki i karcianki. Te gry, bazują na obieraniu wspólnego celu i dążeniu do niego razem. Gracze pomagają sobie wzajemnie i decydują o wyborze strategii. Wytwarza się przy okazji tej współpracy „wiele pozytywnej energii”.

• Gry zręcznościowe – Jest to dosyć oryginalna grupa, zazwyczaj nie posiadająca planszy. Nie czyni jej to jednak gorszą. Bardzo przydają się tutaj umiejętności manualne i koordynacja. Tym, którzy mają z tym kłopoty, rozgrywki tego typu są szczególnie polecane, gdyż pomogą zwiększyć koordynację wzrokowo-ruchową i sprawność manualną. Układanie wzorów i figur oraz ich zapamiętywanie uczy dzieci skupiania uwagi i ćwiczy ich spostrzegawczość. Rzucanie do celu to inna możliwość rozwijania tych umiejętności. Elementowi nauki towarzyszy tu dobra zabawa. Gra zręcznościowa wymaga od dzieci sprawnych dłoni.

• Gry słowne – Mają niezwykle wysoką wartość edukacyjną, ponieważ dzieci nabywają nowego słownictwa, zdolności użycia go we właściwych sytuacjach oraz poprawnego formułowania swoich wypowiedzi. Gry słowne dzielą się na dwa podstawowe typy: językowe oraz komunikacyjne. Ponadto uczą one szybkiego podejmowania decyzji, gdy trzeba działać pod presją czasu.

• Gry logiczne – Ta szeroka kategoria obejmuje gry tradycyjne oparte na współzawodnictwie (takie jak np. szachy, warcaby) oraz gry quizowe. Tam, gdzie używa się planszy należy głównie budować właściwą strategię i nie ma tu elementu losowości. Gry quizowe mają olbrzymi potencjał. W takich rozgrywkach stosuję się pewną procedurę odpowiadania na pytania. Uczestnictwo w quizie jest możliwe nawet wtedy, gdy dziedzina pytań była nam całkowicie nieznana. Wszyscy chętni mogą się w nie zaangażować.

• Gry symulacyjne – Są one szczególnym połączeniem zbioru reguł gry, roli przypisanej do uczestnika i symulacji, co czyni je bardzo atrakcyjnymi. Na koniec gry uczestnicy analizują jej przebieg, swoje zachowanie oraz wyciągają wnioski i rozważają, jak inaczej można było rozwiązać dany problem. Gra symulacyjna kojarzy się z grą komputerową, ale jako „planszówka” także może być atrakcyjna.

3. Jakie umiejętności ćwiczą gry planszowe?

Okazuje się, że gry planszowe to nie tylko zabawa i miłe spędzenie czasu, ale także rozwijanie wielu umiejętności. Dla dzieci to cenna lekcja, która bardzo pozytywnie wpłynie na ich rozwój, a dla dorosłych to doskonalenie własnych umiejętności lub utrzymanie ich nadal na wysokim poziomie. Gry planszowe są polecane seniorom, bo przyczyniają się do zmniejszenia prawdopodobieństwa otępienia. Poniżej lista umiejętności jakie rozwijają „planszówki”:

• Umiejętności społeczne – dziecko uczy się funkcjonowania w grupie i przestrzegania ustalonych zasad. Spotkania na oko w oko, wspólne dyskusje, poznawanie się i reagowanie na posunięcia przeciwnika lub towarzysza, to bodźce ważne w rozwoju osobowości. Dziecko widzi różne emocje u konkretnych osób i samo również przeżywa szeroką gamę uczuć. Kiedy gra planszowa wymaga grania w drużynach, uczestnicy poznają wartość współpracy i działania grupowego. Uczą się wyznaczać cel i do niego zmierzać.

• Poznanianie siebie – gry planszowe mogą przyczynić się do budowania więzów rodzinnych i przyjacielskich. Mogą też stać się hobby i uatrakcyjnić szarość powtarzanych codziennie obowiązków. Każdy gracz wnosząc coś od siebie, czyni ciekawym wspólnie spędzany czas.

• Radzenie sobie ze stresem – Każdy człowiek, mały i duży jest wystawiony na działanie stresu. Gry planszowe to też świetna okazja do odstresowania i pozbycia się trudnych emocji. Gdy brakuje czasu na rozmowy, wspólne spędzanie czasu nad grą, może być dobrą ku temu okazją. Łatwiej może będzie opowiedzieć dziecku przy okazji o tym, co się u niego dzieje i jak minął mu dzień. Odnoszenie porażek w grze uczy lepszego znoszenia ich w przyszłym życiu. Dziecko uczy się także radzenia sobie, bo chociaż ostatecznym celem każdej gry jest wygrana, to jednak nie zawsze jest ona możliwa. Podobnie jest w szkole i w codziennym życiu. Wzmacnianie w dziecku poczucia własnej wartości, uczenie dążenia do celu i motywacji do działania to elementy wspierające. Dziecko nawet jeśli przegra, to wie, że kolejnym razem może odnieść zwycięstwo.

• Doskonalenie czytania – czytanie ze zrozumieniem to umiejętność, której w dzisiejszych czasach brakuje wielu dzieciom. Świetną okazją do rozwijania się w tej dziedzinie jest rozpracowanie instrukcji gry, zasad, czy informacji na kartach. Dzięki temu dzieci ćwiczą tę w bardzo miłych warunkach, nie kojarząc tego z nauką.

• Antycypowanie – przewidywanie i uważność na działania swoje i innych graczy to ważne działanie. Dziecko widząc, że jego ruchy mają znaczenie i przynoszą określone wyniki rozwija umiejętności analityczne. Spodziewa się, że coś się może wydarzyć i wyciąga wnioski.

• Myślenie logiczne – określanie przyczyn i skutków, kojarzenie kolejnych działań to umiejętności niezbędne w tego rodzaju grze. Rozwijanie umiejętności logicznego myślenia u dzieci jest bardzo ważne i wpływa na przyszłe ich osiągnięcia.

• Używanie wyobraźni – interesująca fabuła gier, wymyślanie historii czy wcielanie się w ciekawe postaci to elementy gier rozwijających wyobraźnię. Pomagają tworzyć kreatywne rozwiązania i myśleć w sposób nieszablonowy.

• Umiejętności strategiczne – kto wie, czy udział dziecka w grach strategicznych, gdzie ważne jest planowanie, analizowanie, i wyciąganie wniosków – nie spowoduje, że wyrośnie z niego prawdziwy strateg, dowódca, żołnierz, doradca bankowy. Tu liczy się przemyślenie swojego ruchu, ostrożności oraz odpowiednia reakcja na to, co się dzieje na planszy.

• Umiejętności matematyczne – liczenie w grach planszowych dla dzieci jest bardzo popularne. Każda decyzja przynosi określoną w punktach lub banknotach wartość. Umiejętność liczenia jest potrzebna, aby znać sytuację zarówno swoją, jak i przeciwnika. Trzeba liczyć, by wygrać. Okazuje się, że „przemycanie” matematyki do gry planszowej, może być świetną zabawą.

• Skupienie uwagi – w zależności od wieku gra planszowa potrafi zająć dziecko od kilkunastu minut do wielu godzin. Gra planszowa wymusza skupienie uwagi na tym, co się w niej dzieje. Trzeba uważnie słuchać, myśleć i unikać rozpraszania się.  

4. Gry planszowe- podsumowanie.

Wspieranie dziecka to zadanie każdego rodzica. Zimowe wieczory sprzyjają, by dzięki nauce przez zabawę rozwijać w dziecku mocne strony oraz różne kompetencje społeczne i poznawcze. Warto więc poświecić czas na wspólną grę. Wiemy już jakie umiejętności rozwijają gry planszowe. Gra planszowa to prezent pod choinkę, który bawi i uczy. Warto więc po nie sięgnąć, bo to dobry pomysł na prezenty świąteczne, tak dla dzieci, jak i dorosłych.

Agnieszka Idźkowska – Guz

psycholog