Teoria głosząca, że schizofrenia jest wynikiem procesu aktywnej konkretyzacji, tzn. celowego powrotu do niższych poziomów adaptacji psychodynamicznej i behawioralnej, która – chociaż może okazać się chwilowo skuteczna przy zmniejszaniu lęku – zmierza w kierunku powtarzających się sposób zachowania i w rezultacie prowadzi do niemożności utrzymania integracji. Jest to pojęcie S. Artetiego, które zostało wybrane, ponieważ samo zaburzenie jest tu postrzegane jako progresywne, kierunek – jako regresywny, a sama regresja wydaje się funkcjonować tak, jak gdyby miała cel, tzn. jako teleologiczna.