Mianem takiej terapii nazywa się terapię w odniesieniu do kilku podejść o charakterze terapeutyczno-religijnym, postulującym dochodzenie do zrozumienia świata i siebie poprzez doświadczenie do zrozumienia świata i siebie poprzez doświadczenie mistyczne i (lub) transcendentalne.

Większość ich współczesnych form mieści się w ramach jakiejś rozwiniętej teorii osobowości lub teorii Ja, ale źródła ich można znaleźć w pracach wielu autorów orientacji psychoanalitycznej, szczególnie Junga, Fromma i Lainga. Zastosowanie terminu terapia nie jest tu najtrafniejsze. Ogólnie zalecają one nowe podejście do życiowych problemów i nową prespektywę, wykraczającą poza przyziemną rzeczywistość, co może ewentualnie mieć wartość terapeutyczną. Wielu praktyków zaleca, aby jednostka uwolniła się wszelkich neurotycznych skłonności za pomocą konwencjonalnej terapii, i dopiero wtedy będzie mogła odnieść korzyść z doświadczeń mistyczno-transcendentalnych.