(dialectic(al) psychology), ogólnie: stanowisko teoretyczne głoszące, ze konflikt i zmiana podstawowymi zasadami życia. Dialektyka ma swoje początki u Heraklita, a dalszy rozwój zawdzięcza odpowiednio Helgowi i Marksowi. Jako teoria szczególnie zajmująca się zmianą, dialektyka wzbudziła zainteresowanie psychologii rozwojowej, gdzie wiązano ją z teoriami głoszącymi, że rozwój jest szeregiem czy strumieniem transformacji pochodzącym z podstawowych konfliktów między systemem poznawczym dziecka a rzeczywistością lub między istniejącymi rownolegle komponentami poznawczymi.

W tym ujęciu uważa się, że jednostki przez działanie zmieniają swe środowisko, które z kolei zmienia owe jednostki. W ten sposób ludzie rozwijają się przez własną pracę i działanie, przez opór, z którym się stykają i przez konflikty, które wywołują. Istotne zmiany rozwojowe (lub „skoki dialektyczne”) zachodzą wówczas, gdzie codzienne zmiany ilościowe osiągają pewną liczbę lub masę krytyczną. Np. stanowisko Piageta jest często określane jako dialektyczne.